Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΕΡΝΤΙΑΕΦ ειναι ένας από τους σπάνιους ανθρώπους, ελεύθερος και δημιουργός, δημιουργός επειδή είναι ελεύθερος. Ένας στοχαστής που ξεπροβάλλει μέσα απ’ την καθημερινότητα και παλεύει με δύναμη ενάντια στην μετριότητα και την αντικειμενοποίηση. Ένας γλυκός και βίαιος μαζί άνθρωπος. Ένας φιλόσοφος που θέλει ν’ αλλάξει τον κόσμο με τη δύναμη του πνεύματος. Ένας χριστιανός που το μήνυμά του είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο να δώσει την απάντησή του στον Θεό: να γίνει κι αυτός δημιουργός.
Ο Νικόλαος Berdiaeff εγεννήθηκε στο Κίεβο το 1874 και ανήκει σε μια παλιά οικογένεια ευγενών. Αλλά, όπως το ομολογεί ο ίδιος, δεν αισθάνθηκε ποτέ την παραμικρή δυσκολία να θυσιάσει τις κοινωνικές παραδόσεις και ν’ απαρνηθεί τις προλήψεις και τα συμφέροντα του αριστοκρατικού του περιβάλλοντος (De esclavage et de la liberté de l’home. Γάλλος από τη γιαγιά του, (από το μέρος της μητέρας του) που ανήκε στην οικογένεια Choiseul, ο Νικόλαος Berdiaeff θα βρει στη Γαλλία μια δεύτερη πατρίδα, παραμένοντας ωστόσο βαθύτατα Ρώσος. Από την οικογένεια του δεν δέχθηκε καμμιάν επίδραση. Από παράδοση όμως εμπήκε στη Στρατιωτική Σχολή, την εγκατέλειψε ύστερ’ από λίγο για να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο του Κιέβου. Άπληστος για κοινωνική δικαιοσύνη απέναντι στις καταπιεζόμενες τάξεις, εσύχναζε στους επαναστατικούς κύκλους, συνελήφθη για μια υπόθεση σοσιαλδημοκρατική, εδικάσθηκε και αποκλείσθηκε από το πανεπιστήμιο. Εξόριστος δυόμισυ χρόνια στη Βόρεια Ρωσία ζει, χωρίς να είναι ύλιστής, μαζί με μαρξιστές. Το 1900 δημοσιεύει το πρώτο του βιβλίο: Subjectivisme et individualisme dans la philosophie sociale. Τέσσερα χρόνια αργότερα παντρεύεται την Lydia Troucheff, νέα καλλιεργημένη από εύπορη οικογένεια, πού αναμίχθηκε επίσης στο επαναστατικό κίνημα, συνελήφθη καί φυλακίστηκε στη Μόσχα.
Το 1905 o Berdiaeff φθάνει στο Petersburg με τον Boulgakoffκαι ιδρύει την επιθεώρηση «Problèmes de la vie».Ύστερ’ από λίγο οργανώνει ένα θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύλλογο στον οποίο συμμετέχουν άνθρωποι της ρωσικής αναγέννησης που ενδιαφέρονταν με πάθος για τις θεωρίες που αφορούν τον Χριστιανισμό και τις σχέσεις του με την κοινωνική ζωή. Ο Νικόλαος Berdiaeff σχετίζεται τότε με τους αρχηγούς του κύκλου της ορθοδοξίας. Η θέση του απέναντι στην Εκκλησία είναι σαφής και ευνοϊκή. Από δω και πέρα η δραστηριότητά του εκτείνεται σε δύο μέτωπα: παλεύει σκληρά ενάντια στα αντιδραστικά ρεύματα της ορθοδοξίας, συχνά αδιάφορα στα κοινωνικά θέματα. Αντιδρά στην ιδεολογία των διανοούμενων που έχουν σαγηνευθεί από τον υλισμό. Απορροφημένος από την αναζήτηση της θεϊκής βασιλείας, που προσφέρεται σε κάθε γνήσια έρευνα, ο Νικόλαος Berdiaeff συναντά τους ιθύνοντες και τους οπαδούς αυτών των αναρίθμητων αιρέσεων που βρίθουν στην Ρωσία: συνδέεται ιδιαίτερα με τους «Chercheurs de Dieu», τους «Fous en Christ».
To 1914 ο Νικόλαος Berdiaeff έγραψε ένα πολύ βίαιο άρθρο εναντίον της Συνόδου. Τον εδίκασαν και τον απείλησαν με εξορία στην Σιβηρία αλλά ο πόλεμος που εξερράγη στο μεταξύ έβαλε απότομο τέλος στην απόφαση του δικαστηρίου. Ύστερ’ από την Επανάσταση του 1917 διορίσθηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και ίδρυσε την «Ελεύθερη Ακαδημία πνευματικού πολιτισμού». Τον συνέλαβαν για δεύτερη φορά το 1922, λιγώτερο για τα πολιτικά του φρονήματα καί περισσότερο για την ιδεολογική επίδραση που ασκούσε και τον απήλασαν από τη Ρωσία μαζί με μιαν ομάδα επιστημόνων. Στό Βερολίνο, πιστός στα ίδια προβλήματα πνευματικής τάξης, θρησκευτικά και μορφωτικά, οργανώνει την θρησκευτική και φιλοσοφική Ακαδημία με τη βοήθεια της «ΧΑΝ». Το 1924 έρχεται στο Παρίσι, όπου ιδρύει την θρησκευτική και φιλοσοφικήν εφημερίδα «Η Φωνή» (Putj) που θα την διευθύνει ως το 1939….
Συνεχίζεται…
Παύλος Φωκάς
ΠΗΓΗ: Εποχές. Νο 31, Νοέμβριος 1965, Αθήναι.