Χανουκά ( Chanukkah ) , επίσης γνωστή ως η Γιορτή των Φώτων και Γιορτή Αφιέρωση, είναι μια οκτώ ημερών εβραϊκή γιορτή για τον εορτασμό της αποκατάστασης του Ιερού Ναού του Σολομόντα ( του Δεύτερου Ναού ιστορικά) στην Ιερουσαλήμ κατά τη στιγμή της εξέγερσης των Μακκαβαίων κατά των Σελευκιδών Ελλήνων Αυτοκρατορών της Συρίας τον 2ο αιώνα π.Χ. .Οι Σελευκίδες είχαν βεβηλώσει τον Ναό και η πετυχημένη επανάσταση των Μακκαβαίων οδήγησε στην αποκατάσταση της ιερότητας του Ναού σύμφωνα με το Εβραικό τελετουργικό. Ο δεύτερος Ναός θα καταστραφεί οριστικά από τους Ρωμαίους στην μεγαλύτερη επανάσταση των Εβραίων περίπου το 60-70 μ.χ., που θα οδηγήσει και στην εκδίωξη του Εβραικού λαού και το σχηματισμό της εβραικής διασποράς.
Η Χανουκά τηρείται για οκτώ μέρες και νύχτες , αρχής γενομένης από την 25η ημέρα του μήνα Kislev σύμφωνα με το εβραϊκό ημερολόγιο , το οποίο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή από τα τέλη Νοεμβρίου έως τα τέλη Δεκεμβρίου κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο, ανάλογα με το πότε τοποθετείται ο μήνας του Εβραικού ημερολογίου.
Η γιορτή έχει σαν σήμα κατατεθέν το άναμμα των φώτων από ένα μοναδικό κηροπήγιο με εννέα -διακλαδισμένα κεριά, το μενορά ή hanukiah που φαίνεται στη φωτό, με ένα επιπλέον φως να ανάβεται σε κάθε νύχτα της γιορτής , που εξελίσσονται έτσι σε οκτώ αναμμένα την τελική βραδιά. Το τυπικό μενορά κηροπήγιο αποτελείται από οκτώ θέσεις κεριών με ένα επιπλέον κερί . Το επιπλέον κερί ονομάζεται Σαμάς και του δίνεται μια ξεχωριστή θέση , συνήθως πάνω ή κάτω από τα υπόλοιπα . Ο σκοπός του Σαμάς είναι να υπάρχει ένα κερί για πρακτική χρήση , καθώς η χρήση των 8 κεριών για σκοπούς άλλους εκτός από τη δημοσιοποίηση της γιορτής και των διαλογισμό πάνω στη Χανουκά απαγορεύεται .