Η ταινία του Ρένι Χάρλιν «Το μυστήριο της διάβασης Ντιάτλοφ», η οποία εξιστορεί τον μυστηριώδη θάνατο μιας ομάδας νεαρών τουριστών στο ρωσικό Βορρά το 1959, μετατρέπει μια πολυσυζητημένη υπόθεση σε μαζική κουλτούρα.
Στην αρχή βρήκαν τους πέντε. Ο Γιούρι Ντοροσένκο και ο Γιούρι Κριβονίστσενκο, με μοναδικά ρούχα πάνω τους, τα εσώρουχά τους, βρίσκονταν δίπλα από έναν κέδρο στην πλαγιά, ενάμιση χιλιόμετρο από την εγκαταλελειμμένη σκηνή. Ο επικεφαλής του γκρουπ των τουριστών, Ίγκορ Ντιάτλοφ, ντυμένος, αλλά χωρίς παπούτσια και με διαφορετικές κάλτσες, μια μάλλινη στο δεξιό πόδι και μια βαμβακερή στο αριστερό, βρισκόταν μπρούμυτα στο χιόνι, 300 μέτρα πιο πάνω από τον κέδρο στον ανήφορο προς τη σκηνή, με το κεφάλι προς την πλευρά της. Αλλα 300 μέτρα πιο πάνω στην ίδια πλαγιά, βρισκόταν η Ζίνα Κολμογκόροβα, και αυτή με το κεφάλι κατά την πλευρά της σκηνής, επίσης χωρίς παπούτσια. Ακόμα πιο πάνω, στα 180 μέτρα από τη Ζίνα, ο Ρουστέμ Σλομποντίν. Με θρυμματισμένο το κρανίο, στο δεξιό πόδι μπότα με τέσσερις κάλτσες, και το αριστερό πόδι γυμνό.
Οι υπόλοιποι βρέθηκαν πολύ αργότερα, προς το τέλος της Ανοιξης, ύστερα από δύο μήνες. Η Λιουντμίλα Ντουμπίνινα ήταν γονατιστή δίπλα από το ρυάκι με το πρόσωπο να κοιτά προς αυτό, δίπλα κείτονταν αγκαλιασμένοι ο Σεμιόν Ζολοταριόφ και ο Αλεξάντρ Κολεβάτοφ, και μέσα στο νερό ο Νικολάι Τιμπό-Μπρινόλ. Τα μάτια του Ζολοταριόφ ήταν βγαλμένα, ενώ της Ντουμπίνινα τα μάτια και η γλώσσα. Επίσης, είχε γίνει λόγος για το περίεργο χρώμα του δέρματος των νεκρών, κάτι μεταξύ κόκκινου και πορτοκαλί.
Από στόμα σε στόμα
Είναι η Σοβιετική Ένωση του 1959. Στις εφημερίδες δεν έγραφαν τέτοια πράγματα, απλά δεν υπήρχαν λέξεις για να γραφούν αυτά. Και οι άνθρωποι, με τη σειρά τους, δεν είχαν συνηθίσει να ενημερώνονται από τον Τύπο για την εξιχνίαση ανάλογων συμβάντων. Το σύστημα των ψιθύρων και των φημών της πόλης, που αποκαλούταν επίσης ως «το ραδιόφωνο από στόμα σε στόμα», υποκαθιστούσε για τους σοβιετικούς πολίτες οποιοδήποτε Μέσο Ενημέρωσης. Στην κηδεία τους μαζεύτηκε όλο το Σβερντλόβσκ (έτσι ονομαζόταν τότε το Αικατερινμπούργκ). Αρκετές δεκαετίες πριν εμφανιστούν στο ρωσικό διαδίκτυο τα πρώτα φόρουμ, που ήταν αφιερωμένα στο θάνατο της ομάδας, οι ιστορίες για τον φρικτό θάνατο των τουριστών -εμπλουτισμένες με φανταστικές και πραγματικές λεπτομέρειες- μεταδίδονταν από στόμα σε στόμα, από γενιά σε γενιά.
Ο μαζικός τουρισμός, ο οποίος εκείνη την εποχή στη Ρωσία δεν ήταν μια φωτογράφηση με φόντο τα αξιοθέατα, αλλά ρομαντικές εκδρομές σε ανεξερεύνητα μέρη με σακίδια, σκηνές και τραγούδια υπό τον ήχο της κιθάρας, τη δεκαετία του ΄50 μόλις άρχιζε. Και για μερικές γενιές τουριστών η ιστορία του Ντιάτλοφ έγινε ο πρώτος εκείνος μύθος, για τον οποίο ήταν τόσο ενδιαφέρον και συνάμα τρομακτικό να συζητούν στη νυχτερινή στάση όταν κάθονταν γύρω από τη φωτιά. Σήμερα, υπάρχει εκεί ένα μικρό μνημείο που έχουν τοποθετήσει κάποιοι εκδρομείς